De waarheid over kunstmatige imitatie van dakleien

Vandaag snijd ik een onderwerp aan dat zeer grappig maar ook zeer triest kan zijn… Hangt ervan af! Ik geef eerst uitleg over enkele feiten met betrekking tot imitaties van leien voor dakbedekking. Vandaag de dag zijn er dakbeschotten in kunstmatige of synthetische ‘leien’ verkrijgbaar, die meestal gemaakt zijn van asfalt, rubber, kunststof… allesbehalve gesteente.

De ondernemingen die deze producten verkopen hebben hiertoe uiteraard het recht, en je kunt deze materialen perfect op je huis installeren. Ik wil echter graag enkele opmerkingen over deze materialen vermelden.

1. Woordgebruik

   Of met andere woorden: de benamingen die we aan de elementen geven. Leien is een gesteente dat de Internationale unie van geologische wetenschappen als volgt definieert: “Een leisteenachtig, splijtbaar en ultrafijn of zeer fijnkorrelig gesteente. De metamorfe graad van leien kan laag zijn, en is meestal zelfs zeer laag. ”

   Kunstmatige imitaties zijn vergelijkbaar met een wijn zonder alcohol of synthetische eieren; ze lijken op het originele product en imiteren bepaalde kenmerken ervan. Als je wijn zonder alcohol wilt drinken of synthetische eieren wilt eten, is dit helemaal geen probleem, als je maar weet dat dit vervangingsproducten zijn.

   

   Synthetische eieren vs echte eieren. Wat verkies je?

   

   Synthetische wijn vs echte wijn. Wat verkies je?

   We weten allemaal hoe een echte wijn eruit ziet en smaakt (behalve natuurlijk als je nog niet de wettelijke leeftijd hebt om wijn te drinken of als je niet drinkt). We kunnen dus het onderscheid maken tussen een echt product en een imitatie. Hetzelfde geldt echter niet voor synthetische leien of kunstleien, tenzij je op dit gebied ervaring hebt.

   Misschien denk je dat leien gewoon iets is wat je op je dak legt (of waar je mee schrijft), ongeacht de afkomst ervan. En je denkt dat een synthetische imitatie gewoon een andere soort leien is. Dit is echter een subtiele vergissing, die het gevolg is van een onjuist woordgebruik.

   Als je kiest voor een synthetische imitatie, zal in enkele jaren tijd de realiteit uitwijzen hoe belangrijk duurzaamheid is. En dit brengt ons tot het volgende punt.

2. Duurzaamheid

   Ofwel: nuttige levensduur, en het antwoord op de vraag “Hoe lang zal dit meegaan? ” zoals in het verhaal van de drie varkentjes, moet je als je goedkope materialen gebruikt voor de bouw van je huis, niet komen klagen als de wolf (of de stortregens) je dak doen instorten.

   De nuttige levensduur van natuurleien is niet vergelijkbaar met die van een kunstmatige imitatie. Echte leien kan honderden jaren meegaan als de installatie (en de kwaliteit) optimaal zijn. Een dakbekleding van leisteen houdt het gemakkelijk meer dan 80 jaar vol, en gaat niet zelden langer dan honderd jaar mee.

   Dakbekledingen van een synthetische imitatie daarentegen, hebben een korte levensduur vanwege de extreme condities waaraan het dak is blootgesteld. Als je er even over nadenkt: het dak is blootgesteld aan de warmte van directe zonnestralen, nachtkou, hagelinslag, regen, wind, chemische aantasting in stedelijke omgevingen, onweer, vallende takken en, als je in Japan woont, regelmatige aanvallen van Godzilla.

   

   Wat wil je dan op je dak leggen? Valse of echte leien?

   Leien ondervindt maar weinig (of zelfs geen) invloed van deze factoren, terwijl kunststof een ander gedrag vertoont, met name bij temperatuurschommelingen. Het gebeurt niet zelden dat dakbedekkingen van kunstmatig imitatiemateriaal na enkele jaren vervormd raken vanwege deze constante temperatuursveranderingen. Daarom is het belangrijk een duurzaam materiaal boven je hoofd te hebben. Duurzaamheid is voordelig voor jou, voor je portemonnee en voor het milieu.

3. Lange levensduur

   Ofwel: hoe kan ik mijn koolstofvoetafdruk verminderen? Leien voor dakbedekking is het meest duurzame bedekkingsmateriaal dat er is (hoewel stro volgens mij ook zeer duurzaam is…). In meerdere studies werden de productie, het transport en de installatie van dakbedekkingsmaterialen vergeleken (zie hieronder), en wat duurzaamheid betreft kwam leisteen altijd als winnaar uit de strijd. Waarom? Vanwege de productiewijze.

   

   Leiendak is een natuurgesteente dat geen grondige behandeling vereist om te worden omgevormd in dakbedekkingsmateriaal. De bladen moeten gewoon worden opgedeeld en gesneden. Voor andere materialen daarentegen (asbestcement, beton, aluminium, kunstmatige imitatie…), zijn ovens nodig, die aanzienlijke hoeveelheden koolstof in de atmosfeer uitstoten, en dit na de winning van de grondstof.

   De emissies die ontstaan bij het transport zijn misschien iets hoger dan die van andere materialen, omdat leisteenbronnen vrij zeldzaam zijn en soms lange afstanden moeten worden overbrugd. Dit wordt echter ruim gecompenseerd door de zeer lage emissies die vrijkomen bij de productie van leien. Natuurleien voor dakbedekking genereert dus minder koolstofemissie dan andere materialen. Daarenboven kan je de warmte van een leien dak zelfs gebruiken om huishoudelijk warm water te verkrijgen (met oplossingen zoals Thermoslate)!

Een laatste opmerking: ik ga regelmatig op zoek naar nieuwe wetenschappelijke studies over dakbedekkingen (en ik lever aan sommige van deze studies ook een bijdrage). Het ontgoochelt me dan ook erg wanneer ik wordt geconfronteerd met werkzaamheden waarbij wordt verwezen naar leisteen voor dakbedekking terwijl het gaat om een ander materiaal. Neem een kijkje en stel jezelf de vraag: gaat het hier echt om natuurleien voor dakbedekking?

• Relationships of Lower Lung Fibrosis, Pleural Disease, and Lung Mass with Occupational, Household, Neighborhood, and Slate Roof-Dense Area Residential Asbestos Exposure. Kang D, et al. 2018. International Journal of Environmental Research and Public Health 15(8): 10.
• Thermochemical destruction of asbestos-containing roofing slate and the feasibility of using recycled waste sulfuric acid. Nam SN, et al. 2014. J Hazard Mater 265(0): 151-157.
• Comparative characterization of particle emissions from asbestos and non-asbestos cement roof slates. Tadas P, et al. 2011. Building and Environment 46(11): 2295-2302.

Euh nee, het gaat om asbest dakpannen. Sommige auteurs zijn wel specialisten, maar ze hebben geen idee wat natuurleien voor dakbedekking is. Dit is een geval van verkeerd woordgebruik dat kan leiden tot ernstige verwarring. Zo zou kunnen worden beweerd dat leisteen voor dakbedekking asbest bevat en gevaarlijk is voor de gezondheid, en dat zou absurd zijn. Let dus altijd op met verkopers van imitatiematerialen.

Dit artikel maakt deel uit van een serie, opgesteld door de geoloog en onafhankelijke expert in natuurleien Victor Cárdenes, waarin je de volgende weken wetenswaardigheden en interessante feiten vindt. Voorlopig kan je hier terecht voor meer informatie over een materiaal met minimale negatieve gevolgen voor het milieu.